Όποιος έχει περάσει κάποιες ώρες σε αποδυτήρια γυμναστηρίου σίγουρα θα έχει ακούσει για πληθώρα συμπληρωμάτων πχ ΚΡΕΑΤΙΝΗ , ΠΡΩΤΕΙΝΗ που υπόσχονται το τάδε ή το δείνα αποτέλεσμα. Έτσι και τα ΑΜΙΝΟΞΕΑ υπόσχονται γρηγορότερη μυϊκή αποκατάσταση και αύξηση μεγέθους, διατήρηση/μείωση του σωματικού βάρους και σωρό άλλες ευεργετικές λειτουργίες. Τι όμως ισχύει;

Ας ξεκινήσουμε βλέποντας τι είναι τα αμινοξέα και ποια είναι η λειτουργία τους. Αν φανταστούμε μια ΠΡΩΤΕΙΝΗ ως μια μεγάλη αλυσίδα,  τα αμινοξέα είναι οι κρίκοι που ενώνονται για να την σχηματίσουν. Στην ουσία με το που καταναλώσουμε μια πρωτεΐνη αυτή θα διασπαστεί στο στομάχι σε αμινοξέα και θα μεταφερθεί από το στομάχι στο λεπτό έντερο και συγκεκριμένα στον δωδεκαδάκτυλο και από εκεί στην νηστίδα ώστε να γίνει το μεγαλύτερο κομμάτι της απορρόφησης των αμινοξέων. Αφού απορροφηθούν, πηγαίνουν κυρίως σε μία ‘αποθήκη’ που υπάρχει στο σώμα και μένουν εκεί μέχρι να χρησιμοποιηθούν από το σώμα για την δημιουργία μιας νέας πρωτεΐνης. Τα αμινοξέα χωρίζονται σε απαραίτητα ΒΑΣΙΚΑ ΑΜΙΝΟΞΕΑ ΕΑΑ και τα μη απαραίτητα. Η διαφοροποίηση αυτή γίνεται βάση του αν ο οργανισμός μπορεί να τα συνθέσει μόνος του ή όχι. Έτσι, αν μπορεί να τα συνθέσει θεωρούνται μη απαραίτητα ενώ αν δεν μπορεί, και πρέπει να τα λάβει μέσω της διατροφής θεωρούνται απαραίτητα ΑΜΙΝΟΞΕΑ .  Συνολικά, τα αμινοξέα που λαμβάνουμε από την διατροφή μας είναι είκοσι(20). Τα απαραίτητα αμινοξέα είναι εννιά (9) στον αριθμό. Αυτά είναι η λευκίνη, η ισολευκίνη, η βαλίνη, η τρυπτοφάνη, η μεθειονίνη, η λυσίνη, η ιστιδίνη, η φαινυλαλανίνη και η θρεονίνη.

ΑΜΙΝΟΞΕΑ ΟΦΕΛΗ

Ωραία όλα αυτά, αλλά πως βοηθούν στην απόκτηση ή τη διατήρηση της μυϊκής μάζας;  Πάμε λοιπόν να δούμε.

Α)  Μυϊκή υπερτροφία και αποκατάσταση: Κάποιες έρευνες δείχνουν ότι βοηθούν στην αποκατάσταση και μπορεί να βοηθούν και στην γενική μυϊκή λειτουργία.

Β) Βελτίωση αθλητικής απόδοσης: Ορισμένα αμινοξέα, όπως η κιτρουλίνη και η Β- αλανίνη μπορεί να βοηθούν στην αθλητική απόδοση διότι ενδέχεται να καθυστερούν την παρουσία μυϊκού κάματου -  κούρασης. Βέβαια χρειάζονται παραπάνω έρευνες που να αποδεικνύουν με συνέπεια αυτή την λειτουργία.

Γ) Βελτίωση ανοσολογικής λειτουργίας :  Η γλουταμίνη, ένα μη απαραίτητο αμινοξύ, χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό από τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος για διάφορες απαραίτητες διαδικασίες. Βέβαια επειδή ακριβώς δεν είναι απαραίτητο αμινοξύ ο οργανισμός μπορεί να το παράγει μόνος του χρησιμοποιώντας άλλα αμινοξέα.

Μερικά είδη συμπληρωμάτων αμινοξέων είναι :

• ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ EAA (Essential Amino Acids) 
  Αυτά τα συμπληρώματα περιλαμβάνουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα, που δεν μπορεί να συνθέσει μόνο του το σώμα.
• ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ BCAA (Branch Chain Amino Acids) 
  Αυτά είναι τα λεγόμενα συμπληρώματα Διακλαδισμένων Αμινοξέων. Περιλαμβάνουν τα 3 αμινοξέα Λευκίνη, Ισολευκίνη, Βαλίνη και είναι τα πιο σημαντικά για την ανάπτυξη, την συντήρηση και την αποκατάσταση των μυών. 
• ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΣΚΕΤΩΝ ΑΜΙΝΟΞΕΩΝ 
  Περιλαμβάνουν σκέτα αμινοξέα, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνα τους. Μπορούν να ληφθούν και συνδυαστικά, ώστε να αλληλοσυμπληρώνονται οι ευεργετικές τους ιδιότητες και να επιτυγχάνονται καλύτερα αποτελέσματα. Τα πιο σημαντικά συμπληρώματα σκέτων αμινοξέων είναι τα εξής 3 :

        Γλουταμίνη 
        Αργινίνη  
        Αλανίνη  

ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Ή ΟΧΙ ΝΑ ΠΑΡΟΥΜΕ ΑΜΙΝΟΞΕΑ ΣΕ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ

Η σύντομη απάντηση είναι ναι ΑΝ δεν λαμβάνουμε αρκετή ποσότητα πρωτεΐνης στην διατροφή μας είτε μέσω συμπληρώματος. Αν λαμβάνουμε αρκετή πρωτεΐνη, τότε το συμπλήρωμα αμινοξέων δεν θα μας δώσει κάτι παραπάνω. Τώρα, αν μαντεύω καλά, η επόμενη ερώτηση που έρχεται είναι πως ξέρω αν παίρνω αρκετή πρωτεΐνη; Κατά γενική ομολογία ένας αθλούμενος ο οποίος ασχολείται με ασκήσεις με αντιστάσεις καλό είναι να λαμβάνει περίπου 2,2 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά κιλό σωματικού βάρους. Αν ο αθλούμενος έχει αυξημένο λιπώδη ιστό τότε ο υπολογισμός αυτός καλό είναι να γίνει με βάση τα κιλά στόχου και όχι με τα τωρινά κιλά. Π.Χ: Ένας αθλητής 110 κιλών που θέλει να φτάσει τα 90 και να διατηρήσει την μυϊκή του μάζα θα πολλαπλασιάσει τα 90 κιλά επί 2,2 για να βρει πόση πρωτεΐνη πρέπει να καταναλώσει στην διάρκεια της ημέρας.

Θα πρέπει να θυμόμαστε όμως οτι κάποια αμινοξέα μπορεί να παρεμβάλουν στην σωστή λειτουργία ορισμένων φαρμάκων ενώ η υπερβολική χρήση μπορεί να προκαλέσει γαστρο-εντερικές διαταραχές και για αυτό προτείνεται επικοινωνία με ειδικό υγείας πριν γίνει λήψη. 

ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΙΡΝΩ ΑΝΙΝΟΞΕΑ

Μια εξίσου συχνή ερώτηση είναι πότε πρέπει να λάβω τα αμινοξέα . Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καμία έρευνα που να ευνοεί ή όχι κάποιο συγκεκριμένο διάστειμα (πχ μετα την προπόνησ, κατα τη διάρκεια ή πριν) οπότε δεν φαίνεται να παίζει ρόλο η ώρα. Η ποσότητα που χρειάζεστε μπορεί επίσης να εξαρτάται από το βάρος, τη διατροφή και τους στόχους σας. Επιπλέον, ενώ τα συμπληρώματα αμινοξέων είναι γενικά ασφαλή για τους περισσότερους ανθρώπους, μπορεί να έχουν πιθανές παρενέργειες και θα μπορούσαν να αλληλεπιδράσουν με φάρμακα. Ως εκ τούτου, είναι καλύτερο να συμβουλευτείτε έναν πάροχο υγειονομικής περίθαλψης ή έναν εγγεγραμμένο διαιτολόγο πριν ξεκινήσετε οποιαδήποτε νέα θεραπευτική αγωγή συμπληρωμάτων.

ΑΜΙΝΟΞΕΑ Η΄ΠΡΩΤΕΙΝΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Συμπερασματικά, τα συμπληρώματα αμινοξέων μπορεί να προσφέρουν κάποια ευεργετικά αποτελέσματα σε αθλητές που δεν λαμβάνουν αρκετή πρωτεΐνη μέσω της διατροφής τους ή συμπληρωμάτων. Γενικά μια ισορροπημένη διατροφή που βασίζεται σε καλές πηγές πρωτεΐνης όπως τα αυγά, το κόκκινο κρέας, τα ψάρια, τα όσπρια κτλ δεν χρειάζεται να συμπληρωθεί από χρήση αμινοξέων ή ακόμα και συμπληρώματος  πρωτεΐνης. Άρα, αν λαμβάνουμε αρκετή πρωτεΐνη , μέσω από την διατροφή μας ή και μέσω συμπληρώματος, κατά πάσα πιθανότητα δεν χρειαζόμαστε συμπλήρωμα αμινοξέων . Όπως και με κάθε άλλο συμπλήρωμα, είναι απαραίτητο να συμβουλευτείτε έναν ειδικό υγείας πριν το συμπεριλάβετε στην διατροφή σας. Τέλος είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η βιομηχανία των συμπληρωμάτων διατροφής έχει θορυβηθεί αρκετές φορές με σκάνδαλα όπου γινόταν παραπληροφόρηση μέσω διατροφικής ετικέτας. Για αυτό οι καταναλωτές είναι καλό να απευθύνονται σε έμπιστες εταιρίες.

ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ

Θετικά:

• Μυϊκή υπερτροφία/αποκατάσταση
• Βελτίωση αθλητικής επίδοσης
• Βελτίωση ανοσολογικής λειτουργίας

Αρνητικά:

• Δεν φαίνεται να βοηθούν αθλητές με επαρκή πρόσληψη πρωτεΐνης
• Κάποια αμινοξέα μπορεί να παρεμβάλουν στη σωστή λειτουργία συγκεκριμένων φαρμάκων. Για αυτό προτείνεται επικοινωνία με ειδικό υγείας πριν την χρήση
• Υπερβολική χρήση μπορεί να προκαλέσει γαστρο-εντερικά προβλήματα

Γράφει για το physiomart.gr ο Γεροστέργιος Γεώργιος και κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος