Υγρασία, παγωνιά, αυξανόμενη ζέστη, ξηρασία. Τι συμβαίνει στην υγεία μας όταν αλλάζει ο καιρός; Και γιατί η βροχή φέρνει πόνο; Μήπως τελικά το σώμα μας είναι ο καλύτερος μετεωρολόγος; Με ποιον τρόπο αντιλαμβάνεται τις αλλαγές της θερμοκρασίας και ποιος ο κομβικός ρόλος αυτού που αποκαλούμε «ατμοσφαιρική πίεση»;

Ο καιρός αλλάζει. Και αισθάνεσαι μία ανεξήγητη ενόχληση στις αρθρώσεις και γενικότερα στη διάθεσή σου. Πόσες φορές σου έχει συμβεί άραγε; Λίγο πολύ όλοι το έχουν νιώσει. Η αλήθεια είναι ότι το ανθρώπινο σώμα θα μπορούσε κάλλιστα να θεωρηθεί ο καλύτερος μετεωρολόγος του κόσμου. Τι μπορεί όμως να προκαλεί αυτή τη δυσφορία; Είναι η υγρασία; Η παγωνιά; Η αυξανόμενη ζέστη και η ξηρασία;

"ΠΟΝΑΕΙ ΤΟ ΓΟΝΑΤΟ ΜΟΥ, ΘΑ ΒΡΕΞΕΙ" Σας ακούγετε γνώριμο? Πολλοί άνθρωποι μεγάλωσαν με την πεποίθηση ότι το να είσαι ευαίσθητος στις καιρικές συνθήκες, αποτελεί έναν μύθο: ένα παράπονο που τους έκανε να φαίνονται γκρινιάρηδες ή ότι απλά δεν ένιωθαν καλά κάποια συγκεκριμένη μέρα. Πρόσφατα, ωστόσο, επιχείρησε η ιατρική κοινότητα να δώσει εξηγήσεις, αναφέροντας ότι το φαινόμενο είναι πραγματικό. Αυτό που προκαλεί σύγχυση είναι ότι η βαρομετρική πίεση αποτελεί τον καθοριστικό παράγοντα και όχι ακριβώς ο καιρός που βλέπουμε έξω τη συγκεκριμένη στιγμή. Τις περισσότερες φορές, το βαρόμετρο που πέφτει, είναι ο ένοχος, αν και σε μειοψηφία περιπτώσεων μπορεί να ισχύει το αντίθετο. Το φαινόμενο επίσης γίνεται πιο έντονο, όσο κρυώνει ο καιρός.

* Οταν λένε ατμοσφαιρική ή αλλιώς βαρομετρική πίεση εννοούμε τη δύναμη που ασκεί ο ατμοσφαιρικός αέρας στην επιφάνεια του εδάφους καθώς και σε κάτι τι που βρίσκεται πάνω σε αυτή όπως είναι για παράδειγμα και ο ίδιος ο άνθρωπος.

Μπορεί η μέρα έξω να φαίνεται πανέμορφη, αλλά ένα κρύο και βροχερό μέτωπο να βρίσκεται καθ' οδόν και όσοι έχουν πόνο ευαίσθητο στις καιρικές συνθήκες θα παραπονεθούν. Ομοίως, μπορεί να βρέχει έξω, αλλά ένα ζεστό μέτωπο πρόκειται να εισέλθει και οι ταλαιπωρημένοι μπορεί να αισθανθούν καλύτερα. Ο ευαίσθητος στις καιρικές συνθήκες πόνος προκαλείται από το Συμπαθητικό Νευρικό Σύστημα. Αυτό το τμήμα του νευρικού συστήματος παρακολουθεί και ελέγχει για τραυματισμό των μαλακών ιστών στο σώμα. Ρυθμίζει επίσης εκείνες τις λειτουργίες που συμβαίνουν αυτόματα, όπως ο καρδιακός ρυθμός, το πρήξιμο των δακτύλων (σε κάποια ζεστή, υγρή μέρα), η εφίδρωση και η συστολή των αιμοφόρων αγγείων.

Λόγω της ικανότητάς του να εκτελεί αυτές τις λειτουργίες, όταν το βαρομετρικό μεταβάλλεται, το συμπαθητικό σύστημα αντιδρά. Στην περίπτωση που κάποιος μέρος του σώματος έχει τραυματιστεί, τότε θα είναι πιο ευαίσθητο σε βροχή ή κρύο μέτωπο και εκεί μπορεί να εμφανιστεί πόνος. Κάποιος με τραυματισμό στο γόνατο μπορεί να παραπονεθεί για πόνο, καθώς αρχίζει να πρήζεται εξαιτίας αυτής της αλλαγής στο βαρομετρικό.

Δεν είναι όμως μόνο ο πόνος το πρόβλημα που προκαλεί η αλλαγή της ατμοσφαιρικής πίεσης στην ατμόσφαιρα. Ας δούμε τα πέντε σημαντικότερα συμπτώματα που μπορεί να επιφέρει στον ανθρώπινο οργανισμό…

ΠΩΣ Ο ΚΑΙΡΟΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΙΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ

Αν και δεν υπάρχουν πειστικές επιστημονικές αποδείξεις ότι ο κρύος ή ο υγρός καιρός προκαλεί πόνο στις αρθρώσεις, μία θεωρία είναι ότι προκαλεί χαμηλότερη πίεση αέρα γύρω από τις αρθρώσεις, που με τη σειρά της οδηγεί τους περιβάλλοντες μαλακούς ιστούς να διαστέλλονται, όπως ένα μπαλόνι. Αυτό ασκεί πρόσθετη πίεση στην άρθρωση και προκαλεί πόνο. Μια άλλη  θεωρία είναι ότι ο κρύος καιρός προκαλεί άμεσα συστολή των μυών, των συνδετικών ιστών και των συνδέσμων που περιβάλλουν τις αρθρώσεις, επηρεάζοντας ουσιαστικά τα νεύρα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ένα από τα καλύτερα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να αποφύγετε τον πόνο στις αρθρώσεις είναι να συνεχίσετε να κινείστε. Η άσκηση όχι μόνο διατηρεί το σώμα ζεστό και χαλαρώνει τις δύσκαμπτες αρθρώσεις, αλλά βοηθά στην πρόληψη της αύξησης βάρους.

ΠΩΣ Ο ΚΑΙΡΟΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΑΝΑΠΝΟΗ

Οι ψυχρότερες θερμοκρασίες μπορούν να προκαλέσουν μυϊκό σπασμό του μικρού αεραγωγού, καθιστώντας τον πιο στενό και προκαλώντας δύσπνοια. Επίσης, η αυξημένη υγρασία μπορεί να επηρεάσει καθώς τα υδροσταγονίδια που εισπνέονται, εισέρχονται στο αναπνευστικό σύστημα. Άρα λοιπόν όταν υπάρχει ευαισθησία, μπορεί να επιδεινωθεί κάποια νόσος η οποία προϋπάρχει, όπως για παράδειγμα είναι το βρογχικό άσθμα ή και κάποια ρινίτιδα. Σε περίπτωση που αντιμετωπίζετε επαναλαμβανόμενα αυτά τα προβλήματα, θα μπορούσατε να φορέσετε μάσκα προσώπου όταν πρέπει να βγείτε έξω. Η μάσκα καλύπτει το στόμα σας και χρησιμοποιεί τη θερμότητα από την αναπνοή σας για να ζεστάνει τον αέρα πριν εισέλθει στους πνεύμονές.

ΚΑΙΡΟΣ ΚΑΙ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ / ΗΜΙΚΡΑΝΙΑ

Η συστολή των αιμοφόρων αγγείων του εγκεφάλου αποτελεί μία αιτία της εμφάνισης πονοκεφάλου. Σε αυτό συνεισφέρει ο κρύος καιρός, μιας και μειώνεται η ροή του αίματος. Το άλλο που επηρεάζει τις ημικρανίες, είναι η ξαφνική αλλαγή του καιρού και ειδικά τα έντονα καιρικά φαινόμενα, τα οποία προκαλούν κάποιες χημικές ανισορροπίες στον εγκέφαλο. Όταν η βαρομετρική πίεση, ή το βάρος του αέρα που πιέζει προς τα κάτω στην επιφάνεια της γης, αλλάζει, πολλοί άνθρωποι το αισθάνονται έντονα στα ιγμόρειά τους. Επίσης, καθώς οι μέρες μεγαλώνουν, η πρόσθετη έκθεση σε έντονο φως συχνά προκαλεί ημικρανίες.

ΚΑΙΡΟΣ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΑΚΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ

Η Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή (Seasonal Affective Disorder, SAD) επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και είναι μία μορφή "κατάθλιψης", η οποία εμφανίζεται το φθινόπωρο και τον χειμώνα, καθώς οι μέρες γίνονται μικρότερες. Πιστεύεται ότι εμφανίζεται κατά τους ψυχρότερους μήνες εξαιτίας της λιγότερης έκθεσης στο φως κατά τη διάρκεια της ημέρας. Τα άτομα που έχουν SAD, παράγουν περισσότερη από τη χημική ουσία που ονομάζεται SERT, η οποία μειώνει τα επίπεδα της σεροτονίνης, της ορμόνης της ευτυχίας. Για να καταπολεμήσετε το εν λόγω συναίσθημα, πρέπει να έρθετε σε  όσο το δυνατόν περισσότερη έκθεση στο φως.

ΚΑΙΡΟΣ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΥΓΕΙΑ

Κάποιες έρευνες έχουν δείξει ότι οι αλλαγές στην ατμοσφαιρική πίεση, ιδιαίτερα οι ταχείες πτώσεις της πίεσης που συνδέονται με καταιγίδες ή άλλα καιρικά φαινόμενα, μπορεί να επηρεάσουν την αρτηριακή πίεση και την καρδιαγγειακή υγεία. Θεωρείται ότι οι αλλαγές αυτές μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών επεισοδίων, ιδίως σε άτομα με προϋπάρχουσες καρδιαγγειακές παθήσεις. Ωστόσο, τα στοιχεία σχετικά με το θέμα αυτό εξακολουθούν να μελετώνται και απαιτούνται περισσότερες έρευνες για να διαπιστωθούν σαφείς συσχετίσεις.

ΚΑΙΡΟΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΡΓΙΑ

Οι εποχιακές αλλεργίες, όπως η αλλεργική ρινίτιδα, προκαλούνται από αλλεργιογόνα όπως η γύρη. Διαφορετικοί τύποι φυτών απελευθερώνουν γύρη σε διαφορετικές εποχές του έτους, οπότε τα συμπτώματα αλλεργίας μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με τις εποχές. Η άνοιξη και οι αρχές του καλοκαιριού συνδέονται συχνά με αλλεργίες από τη γύρη των δέντρων, ενώ το τέλος του καλοκαιριού και το φθινόπωρο μπορεί να φέρουν αλλεργίες από τη γύρη του γρασιδιού και των ζιζανίων..

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ενώ η ατμοσφαιρική πίεση μπορεί να έχει αυτές τις επιπτώσεις σε ορισμένα άτομα, δεν είναι όλοι εξίσου ευαίσθητοι και οι επιπτώσεις των αλλαγών της ατμοσφαιρικής πίεσης στην υγεία μπορεί να ποικίλλουν ευρέως. Επιπλέον, άλλοι παράγοντες, όπως η θερμοκρασία, η υγρασία και τα μοτίβα του ανέμου, συχνά αλληλεπιδρούν με τις μεταβολές της ατμοσφαιρικής πίεσης, καθιστώντας δύσκολη την απομόνωση της ακριβούς αιτίας των συμπτωμάτων που σχετίζονται με την υγεία.

Εάν ανησυχείτε για το πώς οι αλλαγές στην ατμοσφαιρική πίεση μπορεί να επηρεάσουν την υγεία σας, ειδικά εάν έχετε υποκείμενες ιατρικές παθήσεις, καλό είναι να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία υγείας για καθοδήγηση και κατάλληλες προφυλάξεις.

Πλέον οι αυξομειώσεις της θερμοκρασίας και οι αλλαγές του καιρού γίνονται ολοένα και πιο απότομες και αυτό τείνει να επηρεάζει ολοένα μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού…

Από τη συντακτική ομάδα του Physiomart.gr
Επιμέλεια κειμένου, Γιώργος Καραμάνος