Τι είναι η ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΣΩΜΑΤΟΣ και γιατί είναι τόσο σημαντική για τη συνολική υγεία, για την αθλητική απόδοση και για την ευρύτερη αίσθηση ευεξίας? Πόσο επηρεάζει το ΠΟΣΟΣΤΟ ΛΙΠΟΥΣ τη ζωή μας. Πότε αυτό θεωρείται υψηλό, πότε χαμηλό και με ποιον τρόπο μπορούμε να το αλλάξουμε και να αλλάξουμε μαζί τη ζωή μας.

Διαφέρουμε μεταξύ μας. Έχουμε διαφορετικό ύψος, βάρος, σχήμα και διάπλαση σώματος. Η ζυγαριά θα μας δείξει το βάρος μας και αν τελικά χάσαμε εκείνα τα 4-5 κιλά που πάντα θέλαμε. Φτάνει όμως αυτό; Μήπως εκεί θα πρέπει να βάλουμε στο παιχνίδι τη ΣΥΣΤΑΣΗ ΣΩΜΑΤΟΣ;
Πρόκειται για φράση που την ακούμε κάθε φορά που αποφασίζουμε να ασχοληθούμε το σώμα μας: με τη διατροφή, την προπόνηση, την υγεία μας. Τι είναι όμως αυτή η περιβόητη «Σύσταση Σώματος»; Πρόκειται για την αναλογία λίπους και μη λιπαρής μάζας στο κορμί μας. Μία υγιής σύνθεση σώματος είναι αυτή που περιλαμβάνει χαμηλότερο ποσοστό σωματικού λίπους και υψηλότερο ποσοστό μη λιπώδους μάζας, που περιλαμβάνει μύες, οστά και όργανα.Η γνώση της σύστασης του σώματος μπορεί να βοηθήσει στο να αξιοποιηθεί το επίπεδο υγείας και φυσικής κατάστασης. Συχνά, μετράμε τη σύσταση του σώματος στο ξεκίνημα ενός προγράμματος απώλειας βάρους ή φυσικής κατάστασης και στη συνέχεια κάνουμε επανέλεγχο περιοδικά, παρακολουθώντας την πρόοδο μας. Επομένως και οι μεταβολές που θα συντελεστούν με την προπόνηση ή την διατροφή είναι εξαρτώμενες από τα γενετικά χαρακτηριστικά. Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν εκείνοι οι παράμετροι που μπορούν να ελεγχθούν και όχι αυτοί που καθορίζονται από τον γενετικό κώδικα του καθενός… 

ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΣΩΜΑΤΟΣ

Το σώμα αποτελείται από δύο τύπους μάζας: το σωματικό λίπος και τη μάζα χωρίς λίπος. Ας δούμε τις πιο βασικές διαφορές μεταξύ των δύο:

• ΣΩΜΑΤΙΚΟ ΛΙΠΟΣ: Αυτό μπορεί να βρεθεί στον μυϊκό ιστό, κάτω από το δέρμα (υποδόριο λίπος) ή γύρω από τα όργανα (πχ σπλαχνικό λίπος). Μπορεί να το… δαιμονοποιούμε, αλλά σε κάποιο ποσοστό είναι απαραίτητο για τη γενική υγεία. Το "απαραίτητο λίπος" βοηθά στην προστασία των εσωτερικών οργάνων, αποθηκεύει καύσιμο για ενέργεια και ρυθμίζει σημαντικές ορμόνες του σώματος. Το πρόβλημα είναι ωστόσο, όταν υπάρχει υπερβολική αποθήκευση “μη απαραίτητου” λίπους.
• ΜΗ ΛΙΠΑΡΗ ΜΑΖΑ: Περιλαμβάνει οστά, νερό, μύες, όργανα και ιστούς. Μπορεί επίσης να ονομάζεται άπαχος ιστός. Οι μη λιπώδεις ιστοί μάζας είναι μεταβολικά ενεργοί, που σημαίνει ότι καίνε θερμίδες για ενέργεια, ενώ το σωματικό λίπος δεν το κάνει τουλάχιστον με τον ίδιο ρυθμό.
• Το ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΩΜΑΤΙΚΟΥ ΛΙΠΟΥΣ είναι μια μέτρηση της σύστασης του σώματος που λέει πόσο από το βάρος του σώματός είναι λίπος. Το ποσοστό του σώματός που δεν είναι λίπος, είναι μάζα χωρίς λίπος. Υπάρχουν φυσιολογικά όρια για το σωματικό λίπος, τα οποία διαφέρουν για τους άνδρες και τις γυναίκες.

1. Ιδανική κατανομή βάρους, έχει κάποιος μόνο στην περίπτωση που συνδυάζει το ιδανικό-φυσιολογικό βάρος, το ιδανικό ποσοστό σωματικού λίπους και Δείκτη Μάζας Σώματος BMI 25.
2. Το υψηλό σωματικό βάρος, σε συνδυασμό με το υψηλό ποσοστό σωματικού λίπους, αποτελεί αρνητικό παράγοντα της καλής φυσικής κατάστασης.
3. Τα χαμηλά (μέσα στα φυσιολογικά όρια) ποσοστά λίπους, υψηλή ποσοστά μυών και ιδανικό σωματικό βάρος είναι μια εικόνα ενός ανθρώπου με καλή φυσική κατάσταση.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΧΑΜΗΛΟ/ ΥΨΗΛΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΛΙΠΟΥΣ

Οι αθλητές τείνουν να έχουν χαμηλότερο σωματικό λίπος, το οποίο μπορεί να είναι ευεργετικό για την απόδοση σε αθλήματα όπως το τρέξιμο και το ποδήλατο. Ωστόσο, το να έχεις εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό σωματικού λίπους, είναι αρνητικός παράγοντας, καθώς αυξάνει τον κίνδυνο τραυματισμού και προβλημάτων υγείας. Περιλαμβάνει διατροφικές διαταραχές, αμηνόρροια και μειωμένη οστική μάζα, με αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων από στρες και οστεοπόρωση. Εάν είστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, έχετε υπερβολική ποσότητα σωματικού λίπους και αυτό είναι ένα σοβαρό πρόβλημα για τη συνολική υγεία. Εάν το ποσοστό σωματικού λίπους είναι πολύ υψηλό, μπορείτε να βελτιώσετε τη σύνθεση του σώματός σας αποκτώντας άλιπη μάζα σώματος μέσω της οικοδόμησης μυών και οστών και χάνοντας το υπερβολικό σωματικό λίπος.

ΠΩΣ ΜΕΤΡΙΕΤΑΙ Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΛΙΠΟΥΣ

Το να ζυγίζεστε σε μια κανονική ζυγαριά μπάνιου, δεν αξιολογήσει τη σύσταση του σώματός σας. Μία κανονική ζυγαριά δεν μπορεί να πει πόσο από το συνολικό βάρος σας αποτελείται από νερό, λίπος ή μύες. Για να μάθετε εάν η σύνθεση του σώματός σας είναι υγιής, θα πρέπει να λάβετε μια εκτίμηση του ποσοστού λίπους στο σώμα σας. Μπορείτε να το κάνετε με απλές μετρήσεις και εισάγοντάς τις σε κάποια αριθμομηχανή ποσοστού σωματικού λίπους.

Γενικότερα, υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να λάβετε εκτίμηση του ποσοστού λίπους στο σώμα σας στο σπίτι, στο γυμναστήριο ή από το γιατρό σας: 

ΒΙΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

Η βιοηλεκτρική σύνθετη αντίσταση μπορεί να μετρηθεί με συσκευές χειρός και με ζυγαριές σωματικού λίπους, στις οποίες πατάτε σαν μία κανονική ζυγαριά. Αυτά τα εργαλεία περνούν ένα μικρό ηλεκτρικό ρεύμα μέσω του σώματός. Το λίπος, το νερό και ο άπαχος ιστός εμποδίζουν το ρεύμα διαφορετικά και δίνουν την τελική ένδειξη.

ΕΙΔΙΚΕΣ ΖΥΓΑΡΙΕΣ

Πολλές ζυγαριές πωλούνται για οικιακή χρήση και δεν απαιτείται ειδική εκπαίδευση. Ορισμένες ζυγαριές, συγχρονίζονται ακόμη και με τον ιχνηλάτη φυσικής κατάστασης, ώστε να μπορείτε να δείτε πώς οι αλλαγές στην καθημερινή δραστηριότητα και τη διατροφή επηρεάζουν το βάρος.

ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ME ΔΕΡΜΑΤΟΠΤΥΧΟΜΕΤΡΟ

Η λήψη μετρήσεων των πτυχών του δέρματος είναι μέθοδος που χρησιμοποιείται συχνά από γυμναστές ή ως μέρος ενός προγράμματος απώλειας βάρους. Οι δαγκάνες του δεμρματοπτυχόμετρου λαμβάνουν μετρήσεις σε διαφορετικά μέρη του σώματός και, στη συνέχεια, ένας υπολογισμός βοηθά στη μετατροπή τους σε ποσοστό σωματικού λίπους.

ΣΑΡΩΣΗ DEXA

Μία σάρωση DEXA ή σάρωση απορρόφησης ακτίνων Χ διπλής ενέργειας, εκτελείται σε ιατρικό περιβάλλον και μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο της οστικής πυκνότητας.

ΥΔΡΟΣΤΑΤΙΚΗ ΖΥΓΙΣΗ

Η υδροστατική ζύγιση αποτελεί μέθοδο που απαιτεί να βυθιστείτε πλήρως στο νερό. Αυτό το είδος μέτρησης του σωματικού λίπους περιλαμβάνει το βύθισμα σε μία δεξαμενή. Είναι όμως αρκετά πιο δύσκολο να βρείτε κάποια κλινική ή ένα γυμναστήριο που να προσφέρει αυτήν την υπηρεσία.
Η ανάλυση σύσταση σώματος είναι μια γρήγορη και απλή διαδικασία. Για να υποβληθεί ένα άτομο σε αυτή τη μέτρηση θα πρέπει:

• 4 ώρες πριν την μέτρηση να έχει προηγηθεί νηστεία, να μην έχει καταναλωθεί τροφή και καφές!
• 8 ώρες πριν τη μέτρηση να μην έχει καταναλωθεί αλκοόλ!
• 12 ώρες πριν τη μέτρηση να μην έχει προηγηθεί προπόνηση
• Οι γυναίκες να βρίσκονται τουλάχιστον 5 ημέρες μακριά (πριν και μετά) από τις ημέρες έμμηνου ρύσεως!

Η ανάλυση σύστασης σώματος έχει μεγάλη βαρύτητα για την αξιολόγηση της κατάστασης θρέψης, καθώς μπορούν να εντοπιστούν χαρακτηριστικά που μπορούν να βελτιωθούν και έτσι να ευνοηθεί η ποιότητα ζωής. Ο στοχευμένος διατροφικός σχεδιασμός και η συστηματική φυσική δραστηριότητα είναι μια πετυχημένη συνταγή.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

Η σύνθεση του σώματός μπορεί επίσης να επηρεαστεί από παράγοντες που δεν μπορείτε να ελέγξετε:

• ΗΛΙΚΙΑ: Οι άνθρωποι χάνουν μυϊκή μάζα καθώς μεγαλώνουν, εάν δεν τη διατηρήσουν με επαρκή προπόνηση με βάρη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πιο αργό μεταβολισμό.
• ΓΟΝΙΔΙΑ: Αυτά παίζουν ρόλο στο αν είστε φυσικά αδύνατοι ή έχετε την τάση να συγκρατείτε λίπος, συμπεριλαμβανομένου του σημείου που το αποθηκεύετε.
• ΟΡΜΟΝΕΣ: Αυτές μπορούν να επηρεάσουν την κατακράτηση νερού και τη σύνθεση του σώματος.
• ΦΥΛΟ: Οι γυναίκες έχουν περισσότερο σωματικό λίπος από τους άνδρες ως τρόπο προετοιμασίας της φύσης για την εγκυμοσύνη και τον θηλασμό.

ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΤΕ ΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΑΣ;

Εάν το ποσοστό σωματικού λίπους σας είναι πολύ υψηλό, μπορεί να θέλετε να προσπαθήσετε να το μειώσετε για να βελτιώσετε την υγεία, την αθλητική απόδοση και την ευεξία σας. Μπορεί επίσης να είστε σε θέση να μειώσετε τον κίνδυνο ασθένειας. Εάν το ποσοστό λίπους στο σώμα σας είναι χαμηλότερο από το επίπεδο του απαραίτητου λίπους, μπορεί επίσης να θέλετε να κάνετε αλλαγές για να το φέρετε σε πιο κανονικό επίπεδο, καθώς αυτό θα μειώσει και τους κινδύνους για την υγεία σας.Για να αλλάξετε τη σύσταση του σώματός σας για καλύτερη υγεία και φυσική κατάσταση, στοχεύστε να αυξήσετε τη μυϊκή μάζα και να μειώσετε την περίσσεια λίπους. Μπορείτε να αλλάξετε τη διατροφή σας, να ξεκινήσετε ένα πρόγραμμα γυμναστικής ή ακόμα πιο ιδανικά να συνδυάσετε και τις δύο μεθόδους. 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Η σύσταση του σώματός σας και το σωματικό σας λίπος είναι σημαντικές μετρήσεις όταν βρίσκεστε σε πρόγραμμα απώλειας βάρους. Θα μπορούσατε να καταφέρετε να χάσετε λίπος και να κερδίσετε μύες χωρίς να δείτε το βάρος σας να μειώνεται. Η παρακολούθηση των προσπαθειών απώλειας βάρους και φυσικής κατάστασης με τη μέτρηση της σύστασης σώματος, είναι ένας καλός τρόπος για να δείτε την πρόοδό σας. Θα χρειαστείτε τη βοήθεια ενός ειδικού - διατροφολόγου και αυτός θα σας οδηγήσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Δεν υπάρχει πλέον κανένας λόγος να το αναβάλετε…