Λεπτομέρειες: Δημοσιεύθηκε : 30 Ιουλίου 2020

Ενα χάπι, μία πρωτεΐνη από το συκώτι μας, σύντομα θα είναι αρκετά, ώστε να γίνουμε πιο ενεργοποιημένοι σωματικά, θα κρατούν πιο νέο τον εγκέφαλό μας και θα βοηθούν άτομα με κινητικά-νοητικά προβλήματα. Πραγματικότητα ή επιστημονική φαντασία; Προς το παρόν κάτι ενδιάμεσο, που ακόμα όμως δεν αρκεί, ώστε να αντικαταστήσει την αληθινή άσκηση.

“Mens sana in corpore sano”, υποστήριζε τον 1ο μ.Χ. αιώνα ο Γιουβενάλης. Προφανώς, ο Ρωμαίος σατυρικός ποιητής δεν μπορούσε να φανταστεί τότε, ότι θα ερχόταν μία εποχή που θα μπορούσε να επιβεβαιώσει και επιστημονικά τη διάσημη πεποίθησή του “Νους υγιής εν σώματι υγιεί”.

Το ότι η άσκηση προσφέρει το μέγιστο καλό σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης οντότητας είναι πλέον εξακριβωμένο. Ωστόσο, οι αποδείξεις ότι αλλάζει προς το θετικό οτιδήποτε κάνουμε σε επίπεδο άθλησης, πιστοποιείται ολοένα και περισσότερο σε καθημερινή πλέον βάση. Ας δούμε όμως με ποιον υπέροχο τρόπο η άθληση μπορεί να βοηθήσει το μυαλό να γίνει ακόμα πιο λειτουργικό, αλλά και να παρατείνει τη νεότητά του όσο το δυνατόν περισσότερο...

ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ ΤΟ ΧΑΠΙ ΤΗΣ... ΝΕΟΤΗΤΑΣ

Σύμφωνα με μια νέα μελέτη της σωματικής δραστηριότητας και της υγείας του εγκεφάλου και όπως συμβαίνει με τη νευροπλαστικότητα, η άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην αλλαγή του με εκπληκτικούς τρόπους. Η μελέτη, η οποία περιελάμβανε τόσο ποντίκια, όσο και ανθρώπους, διαπίστωσε ότι η άσκηση ωθεί το συκώτι να αντλήσει μια ελάχιστα γνωστή πρωτεΐνη και ότι η χημική αύξηση των επιπέδων αυτής της πρωτεΐνης σε ηλικιωμένα ζώα, αναζωογονεί τον εγκέφαλο και τις αναμνήσεις τους. Τα ευρήματα εγείρουν προκλητικά ερωτήματα σχετικά με το αν τα οφέλη της άσκησης προς τον εγκέφαλο μπορεί κάποια μέρα να είναι διαθέσιμα σε μορφή κάψουλας ή σύριγγας - ουσιαστικά δηλαδή μιλάμε για την πιθανότητα να δούμε το απίστευτο, την ύπαρξη της «άσκησης σε χάπι».

Η επιστημονική κοινότητα διαθέτει ήδη σημαντικά στοιχεία που επιβεβαιώνουν ότι η σωματική δραστηριότητα προστατεύει τον εγκέφαλο και το μυαλό από κάποιες από τις φθορές που συνοδεύουν τη διαδικασία της γήρανσης. Σε προηγούμενες μελέτες τρωκτικών, τα ζώα που έτρεχαν σε τροχούς ή διαδρόμους παρήγαγαν περισσότερους νέους νευρώνες και έμαθαν να θυμούνται καλύτερα από τους καθιστικούς ποντικούς. Ομοίως, οι ηλικιωμένοι άνθρωπου που... περπάτησαν για χάρη της επιστήμης, πρόσθεσαν όγκο ιστών σε τμήματα του εγκεφάλου τους που σχετίζονται με τη μνήμη. Ακόμα και μεταξύ των νεότερων, εκείνοι που ήταν πιο κατάλληλοι από τους συνομηλίκους τους, έτειναν να αποδίδουν καλύτερα σε γνωστικά τεστ.

Ωστόσο, πολλές ερωτήσεις παραμένουν αναπάντητες σχετικά με το πώς σε κυτταρικό επίπεδο η άσκηση αναδιαμορφώνει τον εγκέφαλο και μεταβάλλει τη λειτουργία του. Οι περισσότεροι ερευνητές υποπτεύονται, ότι η διαδικασία περιλαμβάνει την απελευθέρωση ενός καταρράκτη ουσιών μέσα στον εγκέφαλο και αλλού στο σώμα κατά τη διάρκεια και μετά την άσκηση. Αυτές οι ουσίες αλληλεπιδρούν και πυροδοτούν άλλες βιοχημικές αντιδράσεις, που τελικά αλλάζουν τον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου. Αλλά το... ποιες είναι οι ουσίες, από πού προέρχονται και πώς συναντιούνται και αναμιγνύονται, παραμένει ασαφής.

Η ΑΣΚΗΣΗ ΝΙΚΑΕΙ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ

Έτσι, για τη νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “Science”, οι ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο, αποφάσισαν να κοιτάξουν μέσα στο μυαλό και την κυκλοφορία του αίματος των ποντικών. Σε προηγούμενη έρευνα από το ίδιο εργαστήριο, οι επιστήμονες είχαν εγχύσει αίμα από νεαρά ποντίκια σε μεγαλύτερα και είδαν βελτιώσεις στη σκέψη των πιο γηραιών. «Ήταν σαν «να μεταφέρουμε μία μνήμη της νεολαίας μέσω αίματος», υποστήριξε ο Δρ. Saul Villeda, καθηγητής στο U.C.S.F., ο οποίος διεξήγαγε τη μελέτη.

Αυτά τα οφέλη ήταν αποτέλεσμα της μικρής ηλικίας των ζώων-δωρητών, όχι όμως των ασκήσεων τους. Οι επιστήμονες υποψιάστηκαν ότι η άσκηση θα προκαλούσε επιπλέον αλλαγές στην κυκλοφορία του αίματος, ανεξάρτητα από την ηλικία του ζώου. Έτσι, ως πρώτο βήμα στη νέα μελέτη, έβαλαν νεαρά και ηλικιωμένα ποντίκια να τρέχουν για έξι εβδομάδες, στη συνέχεια μετάγγισαν αίμα και από τις δύο ομάδες σε ηλικιωμένα, καθιστικά ζώα. Στη συνέχεια, αυτά τα ηλικιωμένα-καθιστικά ποντίκια, είχαν καλύτερες επιδόσεις σε γνωστικές εξετάσεις, είτε οι μεταγγίσεις τους προέρχονταν από νεαρούς δρομείς, είτε από ηλικιωμένους. Έδειξαν επίσης αιχμές στη δημιουργία νέων νευρώνων στα κέντρα μνήμης του εγκεφάλου τους. Επομένως, συμπέραναν πως ήταν η δραστηριότητα των δωρητών που είχε σημασία, όχι η ηλικία τους.

Η ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΗΣ - ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΗ ΠΡΩΤΕΪΝΗ

Εντυπωσιασμένοι, οι επιστήμονες ξεκίνησαν να βρουν τι διέφερε στο αίμα των ασκούμενων. Χρησιμοποιώντας εξελιγμένη φασματομετρία μάζας και άλλες τεχνικές, διαχώρισαν και απαρίθμησαν διάφορες πρωτεΐνες στο αίμα των τρεχούμενων ζώων, που δεν παρατηρήθηκαν σε παρόμοια διάχυση στο αίμα από ανενεργά ποντίκια.

Στη συνέχεια, έδωσαν μεγαλύτερη σημασία σε μια μικρή μελετημένη πρωτεΐνη, γνωστή ως GPLD1. Η ελαφρώς μυστηριώδης πρωτεΐνη είναι γνωστό ότι παράγεται κυρίως στο ήπαρ, ένα όργανο που συνήθως δεν πιστεύεται ότι έχει πολύ έντονη και άμεση αλληλεπίδραση με τον εγκέφαλο. Ωστόσο, τα επίπεδα της πρωτεΐνης αυξήθηκαν αρκετά μετά την άσκηση, ώστε να δικαιολογήσουν περισσότερη έρευνα.

Έτσι, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν γενετική μηχανική, για να ενισχύσουν την απελευθέρωση της GPLD1 από τα συκώτια των παλαιών, ανενεργών ποντικών. Στη συνέχεια, αυτά τα ζώα έπαιξαν σχεδόν σαν νεαρά ποντίκια σε δοκιμές μάθησης και μνήμης και ο εγκέφαλός τους ήταν γεμάτος με εμφανώς περισσότερους νεογέννητους νευρώνες απ' ό, τι σε άλλα παλιά ποντίκια. Στην πραγματικότητα, κέρδισαν τα οφέλη του εγκεφάλου από την άσκηση χωρίς την προσπάθεια να ασκηθούν πραγματικά.

Για να διασφαλιστεί ότι αυτή η αντίδραση δεν ήταν καθαρά τρωκτική, οι επιστήμονες έλεγξαν επίσης αίμα που προήλθε από ηλικιωμένους ανθρώπους. Οι ηλικιωμένοι άνδρες και γυναίκες που περπατούσαν για άσκηση, έδειξαν υψηλότερα επίπεδα GPLD1 στην κυκλοφορία του αίματος από εκείνους που δεν το έκαναν. «Το συνδυασμένο αποτέλεσμα αυτών των ευρημάτων φαίνεται να είναι ότι η άσκηση βελτιώνει εν μέρει την υγεία του εγκεφάλου, ωθώντας το συκώτι να αντλήσει επιπλέον ποσότητες GPLD1», υποστηρίζει ο Δρ. Villeda, αν και δεν είναι ακόμη σαφές πώς η πρωτεΐνη αλλάζει τον εγκέφαλο.

«Μεταγενέστερα πειράματα από τους επιστήμονες έδειξαν ότι η πρωτεΐνη πιθανώς δεν παραβιάζει το αιματοεγκεφαλικό φράγμα και ενεργεί απευθείας στον εγκέφαλο. Αντ 'αυτού, είναι πιθανό να προκαλέσει αλλοιώσεις σε άλλους ιστούς και κύτταρα αλλού στο σώμα. Αυτοί οι ιστοί, με τη σειρά τους, παράγουν ακόμη περισσότερες πρωτεΐνες που έχουν επιπτώσεις σε άλλους ιστούς, που τελικά οδηγούν σε άμεσες αλλαγές στους νευροδιαβιβαστές, τα γονίδια και τα κύτταρα στον ίδιο τον εγκέφαλο, ο οποίος υπόκειται σε γνωστικές βελτιώσεις», ήταν ο ισχυρισμός του Δρ. Villeda.

Ο Δρ. Villeda θεωρεί ότι εάν περαιτέρω πειράματα δείχνουν ότι η GPLD1, μεμονωμένα, βοηθά στην έναρξη αυτής της μοριακής αλυσίδας, τότε είναι τουλάχιστον κατανοητό ότι οι εγχύσεις της ουσίας θα μπορούσαν να προσφέρουν στον εγκέφαλο οφέλη της άσκησης σε άτομα που είναι πολύ αδύναμα ή άτομα με ειδικές ανάγκες για τακτική σωματική δραστηριότητα. Και αυτό είναι ένα συγκλονιστικό συμπέρασμα.

ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ

Αυτό το πείραμα αφορούσε κυρίως ποντίκια, όχι ανθρώπους, και δεν μας λέει τίποτα για τα συστηματικά αποτελέσματα του επιπλέον GPLD1, το οποίο σε υψηλές ποσότητες μπορεί να είναι ανεπιθύμητο. Ωστόσο, τα ευρήματα επισημαίνουν τις διεισδυτικές, περίπλοκες επιδράσεις της άσκησης σε όλο το σώμα, με το συκώτι να... αλλάζει το μυαλό και τον εγκέφαλο μετά από προπόνηση. Προς το παρόν, είναι αδύνατο να γνωρίζουμε εάν οι ίδιες συγχρονισμένες, συνυφασμένες διαδικασίες θα συνέβαιναν με ένα χάπι άσκησης GPLD1 και εάν αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί ως τέτοιο (χάπι άσκησης).

Βέβαια ο Δρ Villeda συμφωνεί άμεσα με το προφανές: πως η φαρμακευτική GPLD1, ακόμη και αν είναι αποτελεσματική για την υγεία του εγκεφάλου: «δεν θα ανακεφαλαιώσει τα οφέλη της άσκησης». Δεν θα υπήρχε καμία από τις συνήθεις καύσεις λίπους, ανάπτυξη μυών ή καρδιαγγειακές βελτιώσεις, επισημαίνει. Αλλά ελπίζει ότι, εάν μελλοντικά πειράματα στο εργαστήριό του με ζώα και ανθρώπους δώσουν συνεπή αποτελέσματα, η ουσία μπορεί τελικά να βοηθήσει άτομα που αντιμετωπίζουν κινητικά και νοητικά προβλήματα...

Οπότε βγείτε έξω στον καθαρό αέρα να τρέξετε, ή προμυθευτείτε ΟΡΓΑΝΑ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ για το σπίτι όπως ένα ΣΤΡΩΜΑ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ, ΔΙΑΔΡΟΜΟΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ , ΒΑΡΑΚΙΑ ή ΛΑΣΤΙΧΑ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ή γενικά κάντε ένα οποιοδήποτε άθλημα σας αρέσει... το σώμα σας και ο εγκέφαλος σας θα σας ευχαριστούν!

Μην ξεχνάτε οτι το επιβεβαιώνει και η επιστήμη!